چگونه ديابت منجر به بروز مشكل كليوي مي‌شود؟

 

ديابت شايعترين علت نارسايي كليه در دنيا و ايران است. هر ساله تعداد زيادي از افراد جامعه به نارسايي كليه مبتلا مي‌شوند، كه درصد قابل توجهي از اين بيماران كه درمانهاي پرهزينه و سختي همچون دياليز و پيوند كليه لازم دارند مبتلايان به ديابت هستند. 

در داخل كليه‌ها رگهاي خوني كوچكي كه حاوي سوراخهاي كوچكي هستند وجود دارند و مانند صافی عمل می کنند .مواد مفيد براي بدن مثل پروتئين‌ها و سلولهاي خوني به‌دليل اندازه بزرگشان از اين صافی رد نمي‌شوند ولی مواد زاید از این صافی گذشته و در ادرار دفع می شوند. قند خون بالا مي‌تواند اين دستگاه صافي را تخريب كند.  اولين مرحله مشكل كليوي دفع نوعي پروتئين در ادرار بيمار به نام آلبومين مي‌باشد. كه ابتدا مقدار آن كم است و اگر زود تشخيص داده شود با درمانهاي متفاوت مي‌توان از بدتر شدن آن جلوگيري كرد ولي اگر تشخيص داده نشود ميزان دفع پروتئين در ادرار افزايش پيدا مي‌كند و به دنبال آن كليه‌ها نارسا شده و عملكرد خود را از دست مي‌دهند. 

در اين مرحله مشكل ديگري كه براي بدن پيش مي‌آيد اين است كه كليه‌ها ديگر توان دفع مواد زائد بدن(مثل كراتينين و اوره) را ندارند و اين مواد در داخل بدن جمع مي‌شوند و براي خروج آنها بايد بيمار دياليز شود و يا پيوند كليه دريافت نمايد. 

 

 

علایم درگیری کلیوی چیست؟

متاسفانه درگیری کلیوی می تواند تا مدتها بی علامت باشد ، بنابراین تنها راه تشخیص آن انجام  آزمایش ادرار 24ساعته برای تعیین کردن مقدار پروتئین داخل ادرار است.  و باید هر سال انجام شود.

 

 

چگونه از ايجاد يا پيشرفت بيماري كليه پيشگيري کنيم؟

 

چند عامل در پيشگيري موثر هستند: 

1 – كنترل قند خون: نگه‌داشتن قند خون در محدودة طبيعي مهمترين نكته در پيشگيري و يا به تأخير انداختن عوارض كليوي مي‌باشد. قند خون ناشتاي كمتر از 120 و قند خون 2 ساعت پس از غذاي كمتر از 160 مطلوب است. همچنين از شاخصي به نام هموگلوبين A1c ( كه وضعيت قند خون در سه ماه گذشته را نشان ميدهد) مي توان استفاده كرد كه مقدار آن (در اغلب بيماران) بايد كمتر از 7% باشد. 

2 – کنترل فشار خون بالا:  فشار خون بالا از عوامل بسيار مهم در ايجاد مشكلات كليوي است. همچنين سابقة خانوادگي فشار خون بالا در فرد ديابتي احتمال ابتلا به بيماريهاي كليوي را زيادتر ميكند. فشار خون مطلوب براي يك بيمار ديابتي كمتر از 80/130 مي‌باشد. 

اگر مبتلا به فشار خون بالا هستيد بارعايت نكات زير مي‌توانيد آن را به حد طبيعي برسانيد: 
1- مصرف بسيار كم نمك 
- استفاده از مقادير كم نمك در هنگام طبخ غذا 
- پرهيز از مصرف غذاهاي شور نظير چيپس، ترشي و... 
2 – در صورت اضافه وزن، وزن خود را كاهش دهيد. براي پي‌بردن به اين مسأله با پزشك خود مشورت كنيد. 

3 – عفونت ادراري 

توجه داشته باشيد كه شيوع عفونت ادراري در خانمها بيشتر از آقايان ودر خانمهاي ديابتي بيشتر از خانمهاي غيرديابتي است. در ضمن بيماران ديابتي ممكن است علي‌رغم داشتن عفونت ادراري، علائم خفيف داشته باشند يا بدون علامت باشند. 

با مشاهده علائم زير، براي تشخيص يا رد عفونت ادراري به پزشك مراجعه كنيد: 

- سوزش ادرار 

- تكرر ادرار (نياز مكرر به دفع ادرار) 

- ادرار كدر يا خوني رنگ 

- كمردرد 

4 – مصرف كم پروتئين، مصرف گوشت قرمز، ماهي، پنير و ديگر غذاهاي پروتئيني را تحت نظر كارشناس تغذيه, محدود كنيد. 

5 – مصرف سيگار و الكل را ترك كنيد.سيگار كشيدن علاوه بر تأثير روي فشار خون سير ساير عوارض بيماري ديابت را نيز سرعت مي‌بخشد. 

6– از توصيه‌هاي بسيار ضروري و مهم، انجام تمرينات ورزشي منظم و مداوم بمدت 20 دقيقه الي نيم ساعت در روز مي‌باشد. فعاليت بدني و ورزش روزانه آثار مفيد زيادي دارد كه شامل موارد زير است: 

- كمك به كنترل فشار خون 

- كاهش قند خون 

- كاهش چربي خون 

- كمك به وضعيت روحي در برطرف كردن احساس كسالت و بي‌حوصلگي در شما 

 

 

 

چه آزمایشی می تواند درگیری كليه را در بيماران ديابتی نشان دهد؟

 

در بيماران ديابتي نوع I و  نوع II  آزمايش ادرار 24ساعته جهت تعيين وجود پروتئين (آلبومین) در ادرار داده مي‌شود و

 هر سال باید تکرار شود.