کلسترول و تری گلیسیرید بالا به چه مفهوم می باشند ؟
کلسترول بالا چیست ؟
کلسترول ماده ای نرم و چربی مانند می باشد که در جریان خون و تمامی سلولهای بدن شما یافت می شود .
ممکن است چربیهای اشباع ، چربیهای ترانس و کلسترولی که شما می خورید، سطح چربی خونتان را افزایش دهند . ممکن است وجود مقدار زیادی کلسترول در خون شما، منجر به افزایش خطرابتلا به بیماریهای قلبی وسکته مغزی شود . بسیاری از افراد دارای سطوح کلسترول بسیار بالا بوده (200mg/dl یا بیشتر) و از هر پنج نفر یک نفر دارای سطح کلسترول در محدوده پرخطر (240mg/dl یا بیشتر) می باشند . خبر خوب اینکه شما می توانید جهت کاهش کلسترول خون خود، اقداماتی را انجام دهید .
کلسترول باواسطه لیپوپروتئین ها از جریان خون به سلولهای بدن منتقل می شود.
چه چیز برای ما بد است ؟
کلسترول و سایر چربیها در خون شما حل نمی شوند . جهت انتقال به سلولهای شما، آنها از ناقل های مخصوصی بنام لیپوپروتئین استفاده می کنند . کلسترول دارای لیپوپروتئین کم چگالی (LDL) اغلب «نوع بد» نامیده می شود . زمانیکه شما دارای کلسترول LDLزیادی در خون هستید ، آنها به چربیها و سایر مواد ملحق شده و بر روی دیواره سرخرگهای شما رسوب می کنند . در نتیجه سرخرگها دچار انسداد و تنگی شده و جریان خون کاهش می یابد . اگر این پلاک موجودبر روی دیواره سرخرگها پاره یا زخمی شود، ممکن است یک لخته خون در این محل تشکیل گردد ویا ممکن است این تکه پاره یا زخمی شده در جریان خون منتقل شود. اگر لخته خون،که در این محل تشکیل می شود جریان خون به قلب را دچار انسداد سازد ، منجر به حمله قلبی می گردد . اگر لخته خون سبب انسداد سرخرگ خونرسانی کننده به مغز شود، «سکته مغزی» رخ می دهد .
در عوض «نوع خوب» کلسترول، تحت عنوان لیپوپروتئین باچگالی بالا (HDL) نامیده می شود . این نوع کلسترول سبب خارج کردن کلسترول خطرناک به خارج ازسرخرگها شده و به شما در پیشگیری از حمله قلبی و سکته مغزی کمک می کند ،بنابراین بهتر است که سطح کلسترول HDL در خون بالا باشد .
من چگونه می توانم سطح کلسترول بد را در خون خودم کاهش دهم ؟
مصرف غذاهای حاوی چربی اشباع و کلسترول را کاهش دهید . این غذاها شامل گوشت های چرب ، کره ، پنیر ، محصولات لبنی با چربی بالا، زرده تخم مرغ ، صدف ، گوشت امعاواحشا ی حیوانات(دل و جگر و کله و پاچه)، پوست مرغ و چربیهای جامد (روغن های نباتی و حیوانی جامد ) هستند .
• دست کم 30 دقیقه دربیشتر روزهای هفته فعالیت جسمانی انجام بدهید.
• ازغذاهای حاوی چربی اشباع و کلسترول اندک وسرشار از فیبر، استفاده کنید. این غذاها شامل میوه ها ، سبزیجات ، غلات سبوسدارو محصولات غله ای ، لوبیا و نخود ، محصولات لبنی کم چرب یا بدون چربی ، گوشت قرمز بدون چربی ، گوشت مرغ بدون پوست ، ماهی های چرب وآجیل و دانه ها البته در مقدار محدود می باشند .
• درصورت نیاز وزن خود را کاهش دهید .
• از پزشک خود در مورد داروهایی که کلسترول را کاهش می دهند ، پرسش نمایید (استفاده از این داروهادر همه بیماران توصیه نمی شوند ).
تری گلیسیرید ها چه هستند ؟
تری گلیسیرید ها منابع عمده انرژی می باشند . تری گلیسیرید ها هم از غذاها تامین می شوند و هم بدن شما آنها را می سازد. سطوح بالای تری گلیسرید اغلب در افراد با سطوح بالای کلسترول ، مشکلات قلبی، چاقی یا دیابت (بیماری قند خون) مشاهده می شود .
درباره چربی ها چه می دانیم ؟
در غذاهایی که می خوریم انواع مختلف چربی وجود دارند. چربی اشباع ،نوعی چربی است که سطح کلسترول خون را بالا می برد و در نتیجه برای شما خوب نیست . از مصرف چربی های حیوانی مانند پیه یا چربی گوشت و برخی چربی های گیاهی مانند روغن نارگیل و روغن خرما پرهیز کنید .
چربی های ترانس ،از افزوده شدن هیدروژن به روغن های نباتی ایجاد می شوند و کلسترول خون را افزایش می دهند . این روغن ها در غذاهای تجاری و در هنگام طبخ در اکثر رستورانها و غذاهای فوری(فست فودها) استفاده می شوند . این روغن ها همچنین در شیر و گوشت گوساله هم یافت می شوند .
چربیهای غیر اشباع باچند پیوند دوگانه در روغن های نباتی مایع ونیزروغن ماهی یافت می شوند . زمانیکه این روغن ها به میزان متوسط استفاده شوند و جایگزین چربیهای اشباع و ترانس در رژیم غذایی شوند ، سبب کاهش کلسترول خون می شوند .
چربیهای غیر اشباع بایک پیوند دوگانه در زیتون ، کانولا ، بادام زمینی و تخم آفتابگردان یافت می شوندو رژیم غذایی حاوی مقادیر پائین چربی اشباع، ممکن است سبب کاهش کلسترول خون شوند.
من چگونه می توانم بیشتر یاد بگیرم ؟
با پزشک ، پرستار یا مشاور سلامتی خود مشورت کنید . اگر مبتلا به بیماری قلبی می باشید یا قبلا دچار سکته مغزی شده اید، ممکن است اعضای خانواده شما در معرض خطر باشند . ایجاد تغییرات در شیوه زندگی آنها جهت کاهش میزان خطر مهم است .
شما می توانید از کتابچه ها و بروشورهای علمی جهت انتخاب زندگی سالمتر و کاهش میزان خطر ، کنترل بیماری و مراقبت از افراد مورد علاقه تان استفاده کنید .دانایی توانایی است بنابراین بیشتر بیاموزید و بیشتر زندگی کنید.
سطح کلسترول من به چه مفهوم است ؟
کلسترول بالای خون نشان دهنده احتمال بالای خطرابتلا به حمله قلبی و سکته مغزی می باشد، بنابراین بسیارمهم است که بطور منظم سطح کلسترول خون خود را چک کنید و آنرا به پزشک خود اطلاع دهید . آزمایش چربی اطلاعاتی را در مورد کلسترول تام ، کلسترول LDL (بدیادارای اثرات بد قلبی عروقی) ، کلسترول HDL (خوب یادارای اثرات خوب قلبی عروقی) و همچنین تری گلیسیریدها در اختیارشما قرار می دهد .
سطح کلسترول کلی (تام) من چقدر باید باشد ؟
سطح کلسترول تام خون:(Total cholesterol)
کمتر از 200mg/dl = مطلوب (میزان پایین خطر).
mg/dl 239-200= بینابینی (افزایش میزان خطر).
mg/dl 240 یا بیشتر = بالا (افزایش میزان خطر به بیش از دو برابر سطح مطلوب).
سطح کلسترول HDL ، باید چقدر باشد ؟
HDL مخفف لیپوپروتئین با چگالی بالا می باشد . HDL کلسترول خوب می باشد ، چرا که به نظر می رسد سبب کاهش میزان خطرابتلا به بیماری قلبی و سکته مغزی می شود . این بدان مفهوم است که – برخلاف سایر انواع کلسترول – هرچه سطح کلسترول HDL بیشتر باشد، بهتر است . شما می توانیدسطح کلسترول HDL خودتان رااز طریق ترک سیگار ، کاهش اضافه وزن و فعالیت جسمانی بیشتر افزایش دهید .
سطح کلسترول HDL-C :
کمتر از 40mg/dl در مردان : پایین (افزایش میزان خطر).
کمتر از 50mg/dl در زنان : پایین (افزایش میزان خطر).
60mg/dl یابیشتر : بالا (کاهش میزان خطر).
سطح کلسترول LDL، باید چقدر باشد ؟
LDL مخفف لیپوپروتئین با چگالی کم می باشد که مهم ترین ناقل کلسترول خطرناک در بدن می باشد . سطح بالای کلسترول LDL به مفهوم میزان خطر بالاترابتلا به بیماری قلبی و سکته مغزی است .
سطوح کلسترول LDL-C :
کمتراز100mg/dl= مطلوب در مبتلایان به بیماری قلبی یا دیابت .
100-129 mg/dl = بالای حد طبیعی.
130-159 mg/dl = نسبتا بالا.
160-189 mg/dl = بالا.
190 mg/dl یا بالاتر = بسیار بالا.
سطح تری گلیسیرید ، باید چه مقدار باشد ؟
تری گلیسرید ها منابع عمده انرژی در بدن هستند . تری گلیسرید ها از غذاها تامین شده و همچنین بدن نیز قادر به ساخت آنها می باشد . با بالا رفتن سن افراد ، افزایش وزن یا هردو ، سطح تری گلیسیرید و کلسترول افزایش می یابد . بسیاری از افراد مبتلا به دیابت یا بیماری قلبی دارای سطوح بالا ی تری گلیسیرید می باشند . برخی ازتحقیقات نشان داده اند که افراد با سطح تری گلیسیرید ناشتای بالای حد طبیعی (150 mg/dl یا بیشتر ) در معرض خطر بیشتر ابتلا به بیماری قلبی یا سکته مغزی می باشند .
سطوح تری گلیسیرید (Triglycerides):
کمتر از 150 mg/dl = طبیعی 150-199 mg/dl = نسبتا بالا
200-499 mg/dl = بالا 500 mg/dl یا بیشتر = بسیار بالا
سطوح کلسترول و تری گلیسیرید من
ازجدول زیر برای ثبت کلسترول و تری گلیسیرید خود در هر بار آزمایش استفاده کنید . اطمینان حاصل نمایید که شما این مقادیر را به پزشک خود اطلاع داده اید .
سومین ویزیت دومین ویزیت اولین ویزیت سطح هدف
.............................................................................. سطح کلسترول خون تام
...............................................................................سطح کلسترول HDL
...............................................................................سطح کلسترول LDL
...............................................................................سطح تری گلیسرید
من چگونه می توانم کلسترول بالای خود را کاهش دهم ؟
افزایش کلسترول خون می تواند منجر به بروز بیماری قلبی و سکته مغزی شود . گرچه شما جهت کاهش سطح کلسترول خود و محافظت از خودتان می توانید اقدامات زیادی انجام دهید، ولی هم چنان نیمی از افراد بزرگسال دارای سطوح بالای کلسترول خون می باشند. (بالاتر از mg/dl 200).
از طریق تغذیه صحیح ، کاهش وزن در صورت نیاز و فعالیت جسمانی شما می توانید کلسترول خود را کاهش دهید. همچنین در برخی از افراد مصرف دارو ضروری است ، چرا که تغییر رژیم غذایی در آنها کافی نمی باشد . پزشک و پرستار شما در تنظیم یک برنامه کاهش کلسترول و حفظ سلامتی به شما کمک می کنند .
اکثر بیماری های قلبی عروقی به دلیل رسوب کلسترول، پلاک و سایر رسوبات چربی در دیواره سرخرگها ایجاد می شوند . ممکن است سرخرگهای تغذیه کننده قلب آنقدر دچار گرفتگی شوند که میزان جریان خون کاهش یابد و سبب بروز درد قفسه سینه گردد . اگر لخته خون تشکیل گردد و سرخرگ را دچار انسداد سازد، ممکن است حمله قلبی رخ دهد . به طور مشابه اگر یک لخته خون یک سرخرگ خونرسانی کننده مغز را دچار انسداد سازد، سکته مغزی رخ می دهد .
من چه چیزی باید بخورم ؟
تمرکز خود را برروی غذاهای حاوی چربی اشباع شده اندک، بدون چربی ترانس و کم کلسترول مانند موارد زیر قرار دهید :
• انواع میوه ها و سبزیجات (روزانه 8 تا10 واحد غذایی مصرف کنید .)
• انواع محصولات غله ای مانند نان ، برنج و ماکارونی شامل غلات سبوس دار (روزانه 6 واحد غذایی یا بیشتر مصرف کنید ) .
• محصولات لبنی بدون چربی یا کم چربی (روزانه 2 تا 3 واحد غذایی) .
• مرغ بدون پوست وگوشت قرمز(مجموع روزانه حداکثر 170 – 140 گرم)
• ماهی چرب (در هفته دست کم 2 واحد غذایی به صورت کبابی یا
پخته شده در فر) .
• لوبیا و نخود .
• دانه ها و آجیل در مقدار محدود (4 تا 5 واحد غذایی در هفته) .
• روغن های نباتی غیراشباع مانند کانولا ، ذرت ، زیتون یا روغن سویا (البته میزان استفاده از کره گیاهی یا ترکیبات تهیه شده از آن محدود باشد).
من مصرف چه چیزهایی را باید محدود کنم ؟
• شیر کامل، خامه یا بستنی.
• کره حیوانی ، زرده تخم مرغ و پنیر و غذاهای تهیه شده از آنها.
• گوشت امعاواحشای حیوانات مانند جگر ، قلوه و مغز و کله پاچه.
• گوشت های فرآوری شده پرچربی مثل سوسیس ، کالباس ، سالامی و هات داگ.
• گوشت اردک و غاز.
• کیک ها و نان های تهیه شده از زرده تخم مرغ و چربی های اشباع شده.
• روغن های اشباع شده مانند روغن نارگیل ، خرما یا دانه خرما.
• روغن های جامد مانند روغن های نباتی جامد هیدروژنه.
• غذاهای سرخ کردنی.
در طبخ غذا به چه نکاتی باید توجه داشت؟
• هنگامی که غذا را می جوشانید ، کباب می کنید یا می پزید، روغن آن را آبکش نمایید .
• جهت آب دار کردن غذا ، چربی یا آب غذارا برروی آن نریزید و از سایر مواد مثل آب میوه(لیمو ترش یا نارنج) استفاده کنید.
• بجای سرخ کردن غذا، آن را آب پز نموده یا در فر کباب کنید.
• قبل از طبخ غذاتمام چربی های قابل مشاهده آن را جدا نموده و همه پوست مرغ را بکنید (اگر می خواهید یک مرغ یا بوقلمون کامل را کباب کنید، پس از کباب شدن پوست آن را جدا کنید ) .
•جهت چرب کردن غذا در فر، از اسپری روغنهای نباتی استفاده کنید .
• میزان کمتری از غذاهای چرب و میزان بیشتری از غذاهای کم چرب مانند ماکارونی ، برنج ، لوبیا و سبزیجات را میل بکنید .
• غذاهای تهیه شده از تخم مرغ را با استفاده ازسفیده تخم مرغ یا جایگزینهای تخم مرغ (و نه زرده تخم مرغ) تهیه کنید .
• بجای پنیر معمولی از پنیر کم چربی ، پنیر موزارلای تهیه شده از شیر بدون چربی و سایر پنیرهای بدون چربی یا کم چرب استفاده کنید.
